Duais Iriseoireachta Daphne Caruana Galizia - Glao ar iontrálacha 

An 3 Bealtaine, Lá Domhanda Saoirse an Phreasa, sheol Parlaimint na hEorpa go hoifigiúil an glao ar aighneachtaí ar iontrálacha ar Dhuais Iriseoireachta Daphne Caruana Galizia.

Tugann an Duais luach saothair ar bhonn bliantúil don iriseoireacht den scoth a chuireann chun cinn nó a chosnaíonn bunphrionsabail agus luachanna an Aontais Eorpaigh amhail dínit an duine, an tsaoirse, an daonlathas, an comhionannas, an smacht reachta, agus cearta an duine.

Dúirt Uachtarán Pharlaimint na hEorpa Roberta Metsola: “Is é fírinne an scéil go bhfuiltear ag díriú ar iriseoirí atá ag fiosrú fhírinní míchompordacha lena gcuid oibre a dhéanamh. Cé go ndearnadh gach rud chun Daphne a chur ina thost, ní dhéanfar dearmad go deo uirthi. Gach bliain, tugann an Duais a bhfuil an t-ainm Daphne uirthi a cuimhne. Is meabhrúchán cumhachtach é ar thiomantas Pharlaimint na hEorpa saoirse an phreasa agus sábháilteacht iriseoirí a chosaint”.

Tá an Duais oscailte d’iriseoirí gairmiúla agus d’fhoirne iriseoirí gairmiúla d’aon náisiúntacht chun píosaí doimhne arna bhfoilsiú nó arna gcraoladh ag na meáin atá lonnaithe i gceann de 27 mBallstát an Aontais Eorpaigh a chur isteach. Is í an aidhm ná tacú le agus béim a leagan ar thábhacht na hiriseoireachta gairmiúla chun saoirse agus comhionannas a chosaint.

Roghnóidh giúiré neamhspleách ar a mbeidh ionadaithe ón bpreas agus ón tsochaí shibhialta ó na 27 mballstát Eorpacha agus ionadaithe ó na Príomh-Chomhchumainn Eorpacha um Iriseoireacht an iontráil bhuaiteach. Beidh an searmanas bronnta ar siúl gach bliain thart ar an 16 Deireadh Fómhair, an dáta a dúnmharaíodh Daphne Caruana Galizia.

Léiríonn an duais agus an duaischiste €20 000 tacaíocht láidir Pharlaimint na hEorpa don iriseoireacht imscrúdaithe agus an tábhacht a bhaineann le saorphreas. Le blianta beaga anuas, tá rabhadh tugtha ag an bParlaimint maidir le hiarrachtaí san AE agus níos faide i gcéin an bonn a bhaint den iolrachas na meán.

Tá na Feisirí tar éis na hionsaithe ar iriseoirí a shéanadh, go háirithe ó pholaiteoirí, agus d'iarr sé ar an gCoimisiún reachtaíocht a chur síos i gcoinne cásanna dlí maslacha. Anuraidh, cuireadh togra i láthair chun dul i ngleic le dlíthíocht mhailíseach i gcoinne iriseoirí agus gníomhaithe agus tá na comhreachtóirí ag déileáil leis seo faoi láthair.

Aiseolas

Is féidir le hiriseoirí a gcuid alt(anna) a chur isteach ar líne anseo faoin 31 Iúil 2023, 12 PM (CET).

Cérbh é Daphne Caruana Galizia?

Iriseoir Maltach, blagálaí agus gníomhaí frith-éillithe a bhí i Daphne Caruana Galizia a thug tuairisc fhairsing ar chaimiléireacht, sciúradh airgid, coireacht eagraithe, díol saoránachta agus naisc rialtas Mháltais leis na Panama Papers. Tar éis ciapadh agus bagairtí, dúnmharaíodh í i bpléasc buama cairr ar an 16 Deireadh Fómhair 2017. Ar deireadh thiar mar gheall ar láimhseáil na n-údarás ar a fiosrúchán dúnmharaithe d’éirigh an Príomh-Aire Joseph Muscat as. Rud criticiúil maidir le teipeanna san imscrúdú, i mí na Nollag 2019, d'iarr na Feisirí ar an gCoimisiún Eorpach beart a dhéanamh.

I mí Dheireadh Fómhair 2022, cúig bliana tar éis a feallmharú, D’aithin an Pharlaimint an dul chun cinn atá déanta sna himeachtaí breithiúnacha agus sna hathchóirithe a glacadh i Málta. Mar sin féin, bhí aiféala ar na Feisirí nach raibh ach trí chiontú mar thoradh ar na himscrúduithe agus d'áitigh siad go gcaithfí gach duine lena mbaineann, ar gach leibhéal, a thabhairt os comhair an cheartais.

Comhroinn an t-alt seo: