An Liotuáin: airgeadra Cén chaoi a bhféadfaí euro fháil

Cén tír san AE a bheidh in aice leis an euro? ©BELGA/EASYFOTOSTOCK/Wolfilser

D’fhéadfadh limistéar an euro a bheith níos mó an bhliain seo chugainn tar éis don Choimisiún Eorpach a rá go bhfuil an Liotuáin réidh leis an gcomhairgeadra a ghlacadh. Is é sin conclúid na dtuarascálacha um chóineasú a d’fhoilsigh an Coimisiún agus an Banc Ceannais Eorpach an 4 Meitheamh, ina ndéantar measúnú ar ullmhacht ocht dtír de chuid an AE dul isteach sa limistéar euro. Déanfaidh an Chomhairle cinneadh críochnaitheach ag deireadh mhí Iúil tar éis dul i gcomhairle leis an bParlaimint.

Cad iad na tíortha a meastar a bheidh páirteach san euro?

Léiríonn tuarascálacha um chóineasú cé chomh réidh agus atá tíortha chun dul isteach sa limistéar euro, ina bhfuil 18 dtír faoi láthair. Ní ullmhaítear iad do thíortha neamh-euro atá faoi cheangal faoi chonarthaí an AE an euro a ghlacadh ach amháin nuair a chomhlíonann siad na dianchritéir um chóineasú eacnamaíoch atá riachtanach. Is iad an RA agus an Danmhairg na Ballstáit amháin atá díolmhaithe ó bheith ag súil le dul isteach san euro.

Cad iad na critéir seo go díreach?

Le bheith incháilithe le bheith páirteach san euro, ní mór do bhallstát cúig chritéar a leagadh amach i gConradh Maastricht i 1992 a chomhlíonadh:

• Ba cheart go mbeadh an ráta boilscithe bliantúil ar a mhéad 1.5 pointe céatadáin os cionn mheán na dtrí thír AE is fearr feidhmíochta.
• Ba cheart go mbeadh easnamh buiséid 3% ar a mhéad den olltáirgeacht intíre.
• Ba cheart go mbeadh fiachas an rialtais 60% ar a mhéad den olltáirgeacht intíre.
• Ba cheart go mbeadh rátaí úis fadtéarmacha dhá phointe céatadáin ar a mhéad os cionn meán na dtrí thír AE is fearr feidhmíochta i dtéarmaí cobhsaíochta praghsanna.
• Ba cheart go mbeadh an tír rannpháirteach ar feadh dhá bhliain i meicníocht ráta malairte na hEorpa, a chuireann teorainn le luaineachtaí idir an euro agus airgeadraí náisiúnta.

I gcás cuid de na critéir seo is féidir go mbeadh saoirse áirithe ann, mar shampla má tá tír gar don teorainn nó má tá dul chun cinn suntasach déanta aici. Ina theannta sin, ní mór do reachtaíocht na dtíortha na ceanglais uile maidir le glacadh an euro mar atá leagtha síos i gConarthaí an AE a chomhlíonadh go hiomlán, go háirithe maidir le neamhspleáchas agus ról a gcuid banc ceannais.

Conas a dhéantar cinntí maidir le cén tír ar féidir leis an euro a ghlacadh?

Nuair a bhíonn tuarascáil dhearfach um chóineasú ann, cuireann an Coimisiún Eorpach togra ar fáil agus rachtar i gcomhairle le Parlaimint na hEorpa. Tá sé seo ina bhunús ansin le cinneadh a dhéanann na rialtais sa Chomhairle.

Comhroinn an t-alt seo: