Níl maoin intleachtúil faoi chosaint iomlán san AE

Tá ról mór ag cearta maoine intleachtúla i ngeilleagar eolasbhunaithe: cinntíonn siad go mbíonn gnólachtaí agus dearthóirí in ann brabús a bhaint as a gcuid bunú. Soláthraíonn siad dearbhuithe freisin do thomhaltóirí i dtéarmaí cáilíochta agus sábháilteachta. Ach i dtuarascáil speisialta a foilsíodh inniu, tugann Cúirt Iniúchóirí na hEorpa rabhadh nach bhfuil creat dlíthiúil an AE chun maoin intleachtúil a chosaint chomh héifeachtach agus a d’fhéadfadh sé a bheith. Cé go dtugann an creat atá i bhfeidhm roinnt ráthaíochtaí, tá roinnt easnamh fós ann, go háirithe sa Treoir maidir le Dearaí ón AE agus i meicníocht táillí an AE. Tugann na hiniúchóirí chun suntais freisin go mbainfeadh córais an AE agus córais náisiúnta leas as a bheith ailínithe níos fearr.

Tá cearta maoine intleachtúla (IPR) ríthábhachtach d’iomaíochas domhanda an AE. Gineann tionscail atá dian ar IPR beagnach leath (45 %) de ghníomhaíocht eacnamaíoch an AE, ar fiú €6.6 trilliún é, agus soláthraíonn siad beagnach trian (29 %) d'fhostaíocht iomlán an AE. Gach bliain, meastar go gcaillfidh táirgí góchumtha €83 billiún de dhíolacháin sa gheilleagar dlisteanach. Dá rachfaí i ngleic go héifeachtach le fadhb na dtáirgí góchumtha, ghnóthódh geilleagar an AE 400 000 post de réir meastachán le déanaí ó Oifig an AE um Maoin Intleachtúil (EUIPO). Tá rioscaí sábháilteachta suntasacha ag baint le táirgí góchumtha freisin, mar a léiríodh le déanaí le linn na paindéime COVID-19. Ar na cúiseanna sin, déanann an Coimisiún Eorpach, comhlachtaí eile de chuid an AE amhail EUIPO, agus údaráis na mBallstát iarracht mhór a áirithiú go n-urramaítear cearta maoine intleachtúla ar fud mhargadh aonair an AE.

“Tá cearta maoine intleachtúla ríthábhachtach do gheilleagar an AE: spreagann siad nuálaíocht agus infheistíocht, agus díspreagann siad góchumadh agus a éifeachtaí dochracha”, a dúirt Ildikó Gáll-Pelcz, an Ball de chuid an ECA atá freagrach as an iniúchadh. “Ach ní thugann creat reatha an AE an chosaint a theastaíonn uathu do gach ceart maoine intleachtúla. Tá súil againn go gcabhróidh ár moltaí leis an AE an leibhéal cosanta sin a mhéadú go dtí an leibhéal a theastaíonn ón margadh aonair.”

Tugann na hiniúchóirí faoi deara go bhfuil bearta reachtacha agus tacaíochta i bhfeidhm chun trádmharcanna de chuid AE a chosaint. Ach ag an am céanna, cuireann siad in iúl easnaimh sa Treoir Dearaí ón AE, ar cheart go mbeadh an éifeacht chéanna aici ar fud an AE. Mar atá sé faoi láthair, tá creat rialála an AE maidir le dearaí neamhiomlán agus as dáta. Mar thoradh air sin, níl córais náisiúnta agus córais AE ailínithe, rud a fhágann gur féidir cleachtais éagsúla a bheith ann idir na Ballstáit le linn na bpróiseas iarratais, scrúdaithe, foilsithe agus clárúcháin, rud a fhágann go bhfuil éiginnteacht dhlíthiúil ann. Ina theannta sin, tarraingíonn na hiniúchóirí aird ar an easpa réimeas cosanta uile-AE do na táirgí go léir. Ní bhaineann creat tásca geografacha an AE le táirgí neamhthalmhaíochta, amhail ceardaíocht agus dearaí tionsclaíocha, cé go bhfuil reachtaíocht i bhfeidhm ag roinnt Ballstát chun iad a chosaint.

Ceistíonn na hiniúchóirí freisin meicníocht táillí an AE, ag breathnú ar éagsúlachtaí suntasacha idir táillí an AE agus na táillí a ghearrann na húdaráis náisiúnta. Fuair ​​siad amach nach léiríonn struchtúr táillí an AE um chearta maoine intleachtúla costais réadacha. Cé go bhfuil critéir ann chun táillí a shocrú ar leibhéal an AE, measann na hiniúchóirí nach bhfuil aon mhodh soiléir ann chun a struchtúr agus a méid a chinneadh, rud a fhágann go bhfuil leibhéal iomarcach táillí ann a tháirgeann barrachais charntha (os cionn €300 milliún i gcuntais 2020 EUIPO). Leagann na hiniúchóirí chun suntais go bhfuil sé seo contrártha le prionsabal an bhuiséid comhardaithe atá sonraithe i ndlí an AE.

Cé go bhfuil creat forghníomhaithe um chearta maoine intleachtúla AE i bhfeidhm agus go n-oibríonn sé go maith go ginearálta, leagann na hiniúchóirí aird ar roinnt easnaimh ina chur chun feidhme. Go háirithe, ní chuirtear an Treoir um Fhorfheidhmiú Cearta Maoine Intleachtúla i bhfeidhm go haonfhoirmeach ar fud an AE, mar sin ní áirithítear léi leibhéal ard comhsheasmhach cosanta maoine intleachtúla sa mhargadh inmheánach. Déanann laigí agus neamhréireachtaí i rialuithe custaim sna Ballstáit dochar freisin don fhorghníomhú agus don chomhrac i gcoinne góchumtha. Dá bhrí sin athraíonn cosaint chearta maoine intleachtúla san AE de réir áit an allmhairithe. Tugann na hiniúchóirí dá n-aire freisin go bhfuil cleachtais éagsúla laistigh den AE chun earraí góchumtha a scriosadh, rud a d’fhéadfadh a bheith ina chúis le góchumadóirí a gcuid earraí a allmhairiú isteach san AE in áiteanna a bhfuil rialuithe agus smachtbhannaí nach bhfuil chomh dian sin, dar leis na hiniúchóirí.

Eolas mar chúlra

Aiseolas

Tá creat rialála an AE maidir le cearta maoine intleachtúla bunaithe ar rialacháin AE, ar threoracha agus ar chomhaontuithe idirnáisiúnta maoine intleachtúla atá ann cheana. Tá sé dírithe ar chosaint a sholáthar i mBallstáit uile an AE trí chóras AE amháin a chruthú ina mbeidh cearta maoine intleachtúla AE agus náisiúnta.

Tá tuarascáil speisialta 06/2022, “Cearta maoine intleachtúla an AE – Cosaint nach bhfuil lán-uiscedhíonach”, ar fáil ar shuíomh Gréasáin an ECA (eca.europa.eu).

In 2019, d’fhoilsigh an ECA Tuairim freisin maidir leis an rialachán airgeadais atá beartaithe do choiste buiséid an EUIPO inar iarr sé go ndéanfaí úsáid tháirgiúil as barrachas airgid.

Cuireann an ECA a thuarascálacha speisialta faoi bhráid Pharlaimint na hEorpa agus Chomhairle an AE, chomh maith le páirtithe leasmhara eile mar pharlaimintí náisiúnta, geallsealbhóirí tionscail agus ionadaithe na sochaí sibhialta. Cuirtear formhór mór na moltaí a rinneadh sna tuarascálacha i bhfeidhm.

Comhroinn an t-alt seo: